Instalacja systemu monitoringu na posesji to skuteczny sposób na zwiększenie bezpieczeństwa i spokoju jej mieszkańców. W dzisiejszych czasach, kiedy coraz większą wagę przykłada się do prywatności i ochrony mienia, odpowiednio zaprojektowany i zainstalowany system monitoringu staje się niezbędnym elementem każdej nieruchomości. Nowoczesne technologie oferują użytkownikom nie tylko nagrywanie w wysokiej rozdzielczości, ale również możliwość obserwacji na żywo poprzez aplikacje mobilne, co pozwala na stałe monitorowanie posesji, niezależnie od tego, gdzie właściciele się znajdują. Dodatkowo, systemy te często wyposażone są w zaawansowane funkcje detekcji ruchu, co zwiększa ich skuteczność.
W Polsce zastosowanie monitoringu w przestrzeni prywatnej jest dopuszczalne, lecz musi ono być zgodne z określonymi zasadami. Kluczowe jest tu przede wszystkim unikanie naruszenia prywatności osób trzecich oraz przestrzeganie obowiązujących norm prawnych. Chociaż w momencie tworzenia tego tekstu brak jest jednoznacznych przepisów bezpośrednio zakazujących korzystania z systemów monitoringu wizyjnego przez osoby prywatne w obrębie własnych domów czy posesji, nie oznacza to pełnej swobody w ich instalacji i użytkowaniu.
Wprowadzenie przepisów RODO narzuca dodatkowe regulacje, które mogą wpłynąć na sposób, w jaki monitoring prywatny jest realizowany. RODO, choć skupia się głównie na ochronie danych osobowych, stawia przed użytkownikami systemów monitoringu nowe wyzwania i wymogi. Oznacza to, że nawet jeśli prawo nie zabrania wyraźnie stosowania monitoringu, konieczne jest jego odpowiednie dostosowanie do wymogów ochrony danych, co może skomplikować jego zastosowanie na terenie prywatnym.
RODO a monitoring na posesji prywatnej
Regulacje dotyczące monitoringu w świetle RODO znajdują swoje odzwierciedlenie w art. 2 ust. 2 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r., odnoszącego się do ochrony osób fizycznych przy przetwarzaniu danych osobowych oraz swobodnego przepływu tych danych. To rozporządzenie, znane również jako ogólne rozporządzenie o ochronie danych (RODO), zastępuje wcześniejszą dyrektywę 95/46/WE i stanowi kluczowy dokument ustanawiający zasady w tym zakresie. Brzmi ono następująco:
„2. Niniejsze rozporządzenie nie ma zastosowania do przetwarzania danych osobowych:
a) w ramach działalności nieobjętej zakresem prawa Unii;
b) przez państwa członkowskie w ramach wykonywania działań wchodzących w zakres tytułu V rozdział 2 TUE;
c) przez osobę fizyczną w ramach czynności o czysto osobistym lub domowym charakterze;
d) przez właściwe organy do celów zapobiegania przestępczości, prowadzenia postępowań przygotowawczych, wykrywania i ścigania czynów zabronionych lub wykonywania kar, w tym ochrony przed zagrożeniami dla bezpieczeństwa publicznego i zapobiegania takim zagrożeniom.”
Biorąc pod uwagę obowiązujące przepisy oraz legalność monitoringu wizyjnego na terenie własnej posesji, okazuje się, iż monitorowanie i rejestracja wizualna przestrzeni własnej dla celów osobistych są dozwolone. Oznacza to, że instalacja kamer skierowanych wyłącznie na własny teren i wykorzystywanie zarejestrowanego materiału wyłącznie dla potrzeb osobistych jest akceptowalne. Problem pojawia się, kiedy zasięg kamer wychodzi poza granice posesji, obejmując sąsiadów, chodniki czy ulice.
W momencie, gdy monitoring wychodzi poza granice twojej posesji, istotne staje się przestrzeganie zasad RODO. Ale co to dokładnie oznacza? Jeżeli zakres monitoringu rozciąga się na obszary publiczne i nagrywa obecne tam osoby, mamy do czynienia z przetwarzaniem danych osobowych, co nakłada na właściciela systemu monitoringu konkretne obowiązki. Przetwarzanie danych zaczyna się w momencie, gdy wizerunki osób są rejestrowane i zapisywane – co różni się od zwykłej obserwacji przestrzeni publicznej, podobnej do oglądania ludzi na ulicy. Rejestracja obrazu i jego zapis oznaczają konieczność stosowania się do wymogów RODO.
Po pierwsze, jeżeli obraz z kamer obejmuje przestrzeń publiczną, a dane są rejestrowane, osoba odpowiedzialna za monitoring staje się administratorem danych osobowych i jest zobowiązana do poinformowania o tym fakcie, co można zrealizować, umieszczając odpowiednie oznakowanie o działającym systemie monitoringu.
Po drugie, istnieje wymóg zabezpieczenia urządzeń rejestrujących i gromadzonych na nich danych, aby zapewnić ochronę danych osobowych zgromadzonych za pomocą systemu monitoringu.
Po trzecie, należy umożliwić osobom, które zostały zarejestrowane, dostęp do własnych danych, co jest kolejnym wymogiem stawianym administratorom danych w kontekście RODO.
Czy sąsiad musi wyrazić zgodę na instalację kamery na mojej posesji?
W sytuacji, gdy monitoring obejmuje obszary publiczne poza granicami własnej posesji, jak chodnik czy ulica, zazwyczaj wystarczy umieszczenie informacji na ogrodzeniu, że teren podlega obserwacji. Problem pojawia się, gdy zasięg kamer rozciąga się także na teren należący do sąsiada.
W takim przypadku sąsiad powinien być nie tylko świadomy faktu, że jest obserwowany, ale również wyrazić na to swoją zgodę, chyba że istnieje uzasadniony interes z punktu widzenia administratora danych, tak jak to określają przepisy RODO. Interes ten może dotyczyć ochrony osób i mienia. Jednakże, ciągła obserwacja terenu sąsiada nie jest uznawana za uzasadniony interes prawny.
Kamera do monitoringu posesji, fot. monticellllo
Co grozi za nagrywanie posesji sąsiada bez jego zgody?
Nielegalne rejestrowanie wizerunku sąsiada może być interpretowane jako forma uporczywego nękania. Zgodnie z przepisami Kodeksu karnego, osoba, która przez ciągłe nękanie innej osoby lub kogoś z jej bliskiego otoczenia powoduje, że ta osoba odczuwa uzasadnione poczucie zagrożenia, poniżenia, udręczenia lub doświadcza znaczącego naruszenia swojej prywatności, może zostać ukarana pozbawieniem wolności na okres od 6 miesięcy do 8 lat.
Dodatkowo, ofiara nieuprawnionego nagrywania ma prawo wystąpić na drogę sądową w celu dochodzenia swoich praw i żądania odszkodowania. Osoba, która dokonała nagrania, może również zostać obciążona karą administracyjną.
